Historia przystanku kolejowego w Rumi Janowie

Zmodernizowany przystanek kolejowy w Rumi Janowie codziennie mijają setki mieszkańców. Niewiele osób wie, że jego historia sięga XIX wieku.

Linia z XIX wieku…

Pierwsze wzmianki o budowie linii kolejowej w miejscu tej obecnej pochodzą z II połowy XIX wieku. W 1866 roku terenami dzisiejszej Rumi zaczęło interesować się Towarzystwo Kolei Żelaznej Berlińsko-Szczecińskiej. Przedsiębiorstwo planowało przedłużenie dotychczas wybudowanych linii kolejowych w taki sposób, aby swoim zasięgiem objąć Gdańsk. Nowe połączenie miało prowadzić przez Rumię (właściwie: Zagórze) i folwark Janowo.

Ten plan udało się zrealizować stosunkowo szybko – budowa linii kolejowej zakończyła się 1 września 1870 roku. Początkowo Towarzystwo Kolei Żelaznej Berlińsko-Szczecińskiej nie planowało jednak stworzenia w okolicach Rumi przystanku. Mieszkańcy okolic zmuszeni byli do korzystania z odległego o kilka kilometrów postoju w Redzie. Do czasu…

Janowo walczy o swoje   W interesującym nas okresie właścicielem dzisiejszego Janowa (wówczas Johannisdorf), pocysterskiego folwarku, był niejaki W. Wirtschaft. Prowadził on na swojej ziemi dochodowy biznes, jakim było wykopywanie wysokokalorycznego torfu na potrzeby okolicznych miejscowości. Budowa linii kolejowej tuż przy jego posiadłości musiała być prawdziwym darem niebios. Nic dziwnego, że pan Wirtschaft już dwa miesiące po otwarciu linii kolejowej zasypywał jej budowniczych petycjami o budowę niewielkiego przystanku i bocznicy towarowej w okolicy jego majątku.

Ostatecznie przystanek dla ruchu pasażerskiego wybudowano dopiero w 1880 roku – jeszcze nie w Janowie, a okolicach dzisiejszego dworca głównego, czyli Zagórzu. Janowo w pierwszej kolejności musiało zadowolić się niewielkim wiaduktem z jezdnią, który wybudowano w ramach reorganizacji linii kolejowej w 1907 roku. Jego założenie było podobne do tego, które przyświeca dzisiejszej modernizacji: bezkolizyjnie połączyć Janowo i okolice z główną drogą Szczecin – Gdańsk. Wiadukt nie przetrwał próby czasu – wysadziły go wycofujące się wojska niemieckie w 1945 roku.

Osada kolejowa   Momentem przełomowym dla przystanku w Janowie było odzyskanie przez Polskę niepodległości. Nowe władze administracyjne w 1934 roku podjęły decyzję budowy w okolicy obecnego peronu SKM osady dla pracowników kolejowych. Osiedle wybudowane zostało przez Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Mieszkań dla Pracowników Kolejowych i składało się z 34 bliźniaczych domków. Każdy mieścił dwa mieszkania, do dyspozycji mieszkańców było też użytkowe poddasze i niewielki ogródek. Budynki te przetrwały do dzisiaj – zlokalizowane są wzdłuż ulicy Kolejowej i Obrońców Westerplatte. Najprawdopodobniej już wówczas istniał w Janowie niewielki przystanek służbowy, który nie był umieszczany w oficjalnych rozkładach i służył wyłącznie pracownikom kolei – podobnie jak dzisiaj Gdynia Cisowa Elektryfikowana. Znajdował się on tuż przy wspomnianym wiadukcie z 1907 roku i był bezpośrednim „przodkiem” dzisiejszego przystanku.

Decyzję o powiększeniu tego niewielkiego peronu podjęła administracja okupacyjna. Niemcy zbudowali w latach 1942-43 niewielki punkt postojowy (haltepunkt), który nosił nazwę Johannisdorf. W jego obrębie znajdowała się murowana wiata o wymiarach 4x2,25m. Służył on, podobnie jak przed wojną, przede wszystkim mieszkańcom pobliskiej osady kolejowej.

Po wojnie Zaraz po zakończeniu działań wojennych przystanek w Janowie Pomorskim (tak brzmiała jego ówczesna nazwa) nie funkcjonował ze względu na rozmiar zniszczeń. Później wybudowano od strony ulicy Sobieskiego peron według planów niemieckich. Obecny kształt przystanek w Rumi Janowie uzyskał ze względu na wprowadzenie ruchu pociągów elektrycznych w 1957 roku. Wymusiło to na ówczesnej administracji także podwyższenie peronu do poziomu znanego współcześnie. W międzyczasie przystanek przemianowano najpierw na Janowo Rumia, a następnie Rumia Janowo. Obecnie do tej nazwy zwykło dodawać się skrót nazwy przewoźnika – Szybkiej Kolei Miejskiej.

Znaczenie przystanku Rumia Janowo podniosły inwestycje mieszkaniowe Spółdzielni Mieszkaniowej Janowo, założonej w 1979 roku. Odtąd peron w Janowie stał się ważnym punktem komunikacyjnym dla rosnącej liczby mieszkańców. W 1981 roku nad przystankiem wybudowano kładkę dla pieszych. Warto dodać, że w skarpach ziemnych konstrukcji wciąż tkwią elementy wspomnianego wyżej wiaduktu wybudowanego w tym miejscu w 1907 roku.

Przystanek w Rumi Janowie w kształcie z lat osiemdziesiątych nie był poważnie modernizowany do czasów współczesnych. Stąd przez całe dziesięciolecia uważany był za miejsce zaniedbane, nieprzyjazne podróżnym i nieestetyczne.

Zarządcy obiektu nie mieli pomysłu i funduszy na zagospodarowanie tego terenu. Jeden z nielicznych rumskich zabytków, czyli domek toromistrza i dróżnika z 1870 roku, w 2005 po prostu rozebrano.

W 2017 roku, po wielu latach oczekiwań, do historii przystanku dopisany został kolejny rozdział. Rozpoczęła się jego gruntowna modernizacja, która właśnie dobiega końca.