08.06.2021 r.
Na przełomie kwietnia i maja tego roku uruchomione zostało Wirtualne Muzeum Rumi. W ramach nowego projektu, realizowanego w oparciu o funkcjonujące od czterech lat Cyfrowe Archiwum Społeczne, powstała witryna internetowa, w której obrębie gromadzone są różnorodne informacje dotyczące lokalnych dziejów. Można ją odnaleźć pod adresem historiarumi.pl.
Wirtualne Muzeum Rumi to projekt, którego celem jest nie tylko promowanie miejskiej historii, lecz także gromadzenie, przechowywanie, ewidencjonowanie i konserwacja lokalnych zabytków ruchomych. Przechowywane dotychczasowo w różnych miejskich placówkach artefakty trafiły do biura muzealnego mieszczącego się w Klubie Integracji Społecznej. Po zakończeniu pandemii w oparciu o zbiory organizowane będą wystawy czasowe. Zabytki prezentowane będą też podczas prelekcji, spacerów, a także w szkołach. Na razie można zapoznawać się z nimi za pośrednictwem internetu. Baza aktualizowana jest na bieżąco.
Zbiory Wirtualnego Muzeum obejmują przede wszystkim przedmioty przechowywane dotychczas w Miejskim Domu Kultury (do 2020 r. w placówce funkcjonowała niewielka salka historyczna) oraz Urzędzie Miasta. W ostatnich miesiącach zasób muzealny wzbogaciły też przedmioty odnalezione podczas prac saperskich na terenie Góry Markowca oraz dary mieszkańców.
Do najcenniejszych artefaktów przechowywanych w biurze Wirtualnego Muzeum Rumi należy zespół dokumentów archiwalnych podchodzący ze zbiorów MDK-u. Wśród nich wyróżnia się kronika harcerska z 1938 roku zawierająca przedwojenne wycinki prasowe, fotografie, opisy wycieczek i innych aktywności harcerzy działających w Rumi przed II wojną światową. Równie cenna jest księga sprawozdawcza klubu sportowego Rumia-Zagórze. Zawiera ona protokoły, tabele finansowe i raporty z działalności klubowej za lata 1924-1938.
W przeorganizowanych zbiorach przechowywana jest też kronika Szkoły Powszechnej w Rumi (obecnie Szkoła Podstawowa nr 1). Pierwsze wpisy datowane są na 1922 rok. W interesujący sposób obrazuje ona codzienne szkolne życie w okresie przed wybuchem wojny. Zbiór kronik uzupełniają dokumenty związane z okresem Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej: trzy obszerne kroniki Miejskiego Domu Kultury z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, bogato ilustrowana kronika Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – Komitet Miejski w Rumi (pierwsze wpisy pochodzą z 1976 roku) oraz album wydany w 1977 roku z okazji 30-lecia miejscowego zakładu garbarskiego.
Oprócz kronik i albumów w zbiorze archiwalnych dokumentów znajdują się dziesiątki pojedynczych pozycji: metryki urodzeń, zaświadczenia, dowody zapłat i doręczeń, rachunki czy pisma – wszystko datowane głównie na okres przedwojenny oraz czasy okupacji. Interesującym „skarbem” w tym zestawie jest kwitariusz opłat kancelaryjnych Zarządu Gminy Rumja-Zagórze zawierający oryginalny podpis Hipolita Roszczynialskiego.
Wirtualne Muzeum Rumi może pochwalić się także pokaźnym zbiorem fotografii dokumentujących codzienne życie miasta w okresie przed i powojennym. Oprócz egzemplarzy oryginalnych, będących własnością gminy, w zbiorach znajdują się cyfrowe kopie zdjęć pozostających w prywatnych rękach. Stopniowo wprowadzane są one do zasobów internetowych.
Najciekawszą oryginalną fotografią w zasobie muzealnym jest grupowe zdjęcie żołnierzy Armii Cesarstwa Niemieckiego z czasów I wojny światowej, na którym można odnaleźć Antoniego Klebbę, przedwojennego sołtysa Zagórza. Na fizyczny zasób Wirtualnego Muzeum Rumi składa się też zestaw pocztówek prezentujących Zagórze i Szmeltę w okresie okupacji oraz pocztówka pruska z przełomu XIX i XX wieku ukazująca widok na Dolinę Zagórskiej Strugi.
Wśród kopii cyfrowych na uwagę zasługują: zbiór zawierający kilkaset często bezcennych archiwalnych zdjęć, pocztówek i dokumentów, który został udostępniony do digitalizacji przez wieloletniego dyrektora MDK-u Ludwika Bacha, oraz zbiór udostępniony przez Małgorzatę Tokarz-Sitek i Piotra Tokarza prezentujący zdjęcia Starej Rumi.
W biurze Wirtualnego Muzeum Rumi przechowywane są także liczne zabytki archeologiczne i dary mieszkańców. Do najcenniejszych eksponatów w tej grupie należą artefakty przekazane przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku po zakończeniu wykopalisk na terenie ruin cysterskiego kościoła w połowie lat dziewięćdziesiątych. Są to m.in. zabytkowe dewocjonalia (krzyżyki, pierścionki, zawieszki), guziki, fragmenty żelaznego parkanu, renesansowy uchwyt do trumny, kule muszkietowe i inne.
Wśród przedmiotów, które „zwróciła” mieszkańcom ziemia, znajdują się też zabytki drugowojenne: m.in. łuski po pociskach Flak 105 mm, kompletne pojemniki na pociski 105 mm z pokrywami, niemiecki hełm wojskowy, destrukty broni: niemieckiego karabinu Mauser, radzieckiego karabinu Diegtiariowa czy włoskiego karabinu Carcano. Miłośnicy II wojny światowej z pewnością zainteresowani będą znajdującą się w muzealnych zbiorach zastawą pochodzącą najprawdopodobniej z wojskowych kantyn działających na terenie miasta, kopertami niemieckiego Feldpostu czy radzieckim pojemnikiem na tytoń z 1945 roku.
Wirtualne Muzeum Rumi może się też pochwalić wieloma przedmiotami codziennego użytku, przekazanymi na przestrzeni lat przez mieszkańców. Do najciekawszych egzemplarzy w tej grupie należą: lampy naftowe z końca XIX i pocz. XX wieku, przedwojenne maszyny do szycia, przedwojenna żelazna lokówka, przedwojenna ręczna waga sprężynowa, przedwojenne żelazka, a także niemiecki aparat Voigtlander-Braunschweig z lat dwudziestych. Kolekcję uzupełniają liczne przedmioty związane z gospodarką wiejską: przyrządy (np. ubijaki, tłocznie, krajalnice, sita), pojemniki (np. kubki, misy, wazy zdobione ludowymi motywami) czy narzędzia (np. strugi, wiertła, sierpy).
Do zbiorów Wirtualnego Muzeum Rumi trafił także szkielet młodej kobiety – przedstawicielki kultury wielbarskiej – który po zakończeniu wykopalisk realizowanych w pobliżu jednej z posesji przy ul. Starowiejskiej przekazało miastu Muzeum Archeologiczne w Gdańsku. Szczątki datowane są na II-IV w. naszej ery. Z podobnego okresu pochodzi niewielki fragment ściany pieca do wytopu rudy darniowej odnaleziony podczas prac archeologicznych przy ul. Mickiewicza.
Powyższy opis zbiorów ma charakter przekrojowy. Dokładna ewidencja udostępniona zostanie na stronie historiarumi.pl w drugiej połowie 2021 roku.
Wirtualne Muzeum Rumi zachęca do kontaktu osoby, które posiadają interesujące przedmioty związane z historią Rumi lub chcą udostępnić do digitalizacji zdjęcia i dokumenty. Wystarczy wypełnić formularz dostępny stronie historiarumi.pl bądź zadzwonić do Wydziału Promocji i Zieleni Miejskiej Urzędu Miasta Rumi (58 679 65 01).
