07.05.2024 r.
Polska powiedziała „tak” Unii Europejskiej 20 lat temu, dokładnie 1 maja 2004 roku – wspólnie z Węgrami, Słowacją, Słowenią, Czechami, Estonią, Litwą, Cyprem i Maltą. Dokonało się wówczas największe w historii rozszerzenie wspólnoty, a państwa Europy Środkowo-Wschodniej określały to wydarzenie jako ostateczne przełamanie dwubiegunowego podziału kontynentu, który istniał od zakończenia drugiej wojny światowej do 1989 roku.
Dziś, zdaniem wielu ekonomistów, Polskę można określić jako największego beneficjenta członkostwa w Unii Europejskiej spośród wszystkich państw regionu. Jak wynika z wyliczeń opublikowanych na portalu internetowym Money.pl, przez minionych 19 lat nasz kraj wpłacił do wspólnego budżetu ponad 330 miliardów złotych, a otrzymał przeszło 700 miliardów – co daje około 370 miliardów na plusie1.
Fundusze te w dużej mierze są przeznaczane na inwestycje, których celem jest redukowanie dysproporcji rozwojowych między Polską a innymi państwami związku. Jak zauważają analitycy Banku Pekao2, niektóre obszary nadal wymagają poprawy – konieczne jest zwiększenie nakładów finansowych na badania i rozwój czy też sektory wiedzochłonne, takie jak farmacja i motoryzacja. Zauważalny jest też problem z utrzymaniem konkurencyjności polskich wyrobów.
Przedstawienie całościowego bilansu finansowego, który obejmowałby wszelkie dziedziny życia, jest jednak niemożliwe, ponieważ Bruksela ma wpływ nie tylko na gospodarkę państwa członkowskich, ale i na kwestie społeczne. Związek wprowadza regulacje dotyczące między innymi ochrony klimatu, wykorzystywanych paliw czy żywności. Niektórzy obywatele Unii Europejskiej, w tym Polacy, nie popierają części realizowanych i planowanych działań. Przykładem są protesty rolników.
Bez wątpienia Unia Europejska, jak każdy ludzki twór, ma pewne wady. W niektórych obszarach poszczególne państwa członkowskie zyskują, w innych zaś tracą. Wady związku nie powinny jednak przysłaniać korzyści płynących z członkostwa, a największa z nich to gwarancja dostępu do jednolitego rynku europejskiego, którego podstawą jest nieskrępowany przepływ towarów, usług, osób oraz kapitału.
Bez tego udogodnienia dużo więcej czasu i pieniędzy trzeba by przeznaczać na eksport i import towarów przez polską granicę, a niektórych produktów rolnych i przemysłowych w ogóle nie moglibyśmy sprzedawać sąsiednim krajom. Przy niższej emigracji zarobkowej bezrobocie w Polsce byłoby wyższe, a bez możliwości swobodnego dotarcia do konsumentów zagraniczne firmy nie zdecydowałyby się na inwestycje w naszym kraju. Według kilku niezależnych od siebie raportów3, udział Polski w jednolitym rynku europejskim spowodował przyspieszenie tempa wzrostu PKB naszego kraju o około 1,5 punktu procentowego każdego roku.
Korzyści i koszty o charakterze ekonomicznym nie wyczerpują wszystkich ważnych efektów akcesji Polski do Unii Europejskiej. Przystąpienie do związku oznaczało także awans cywilizacyjny kraju, dołączenie do obszaru ugruntowanej demokracji czy prawnie zagwarantowanych swobód obywatelskich. Polska stała się bezpieczniejsza gospodarczo i politycznie, co jest dziś szczególnie istotne w kontekście agresji Rosji na Ukrainę. Trudno sobie wyobrazić sytuację naszego kraju, gdyby znalazł się poza Unią Europejską.
– Od momentu przystąpienia do UE województwo pomorskie pozyskało ponad 59 miliardów złotych ze środków unijnych, dzięki którym zrealizowano ponad 40 tysięcy projektów. Środki z funduszy europejskich zainwestowaliśmy w drogi, koleje, służbę zdrowia, ochronę środowiska, rozwój energetyki odnawialnej, rewitalizacje miast, projekty z zakresu kultury i turystyki, wsparliśmy również przedsiębiorców i wiele innych osób. Od 2004 roku Pomorze znacząco zmniejszyło dystans zamożności, czyli wartości PKB na jednego mieszkańca. Kiedy wchodziliśmy do Unii, wartość PKB województwa pomorskiego stanowiła 50% średniej unijnej. W 2021 roku było to już 75%. W wartościach rzeczywistych to prawie poczwórny wzrost: z 52 miliardów złotych w 2004 do 191 miliardów w 2022 roku. Od wielu lat jesteśmy liderem w pozyskiwaniu środków unijnych. Nie ma w naszym regionie miasta, miasteczka czy wsi, gdzie nie został zrealizowany jakiś projekt unijny. Największą inwestycyjną dumą Samorządu Województwa Pomorskiego jest Pomorska Kolej Metropolitalna. W ciągu roku PKM przewozi obecnie około 5 milionów podróżnych. Jeszcze więcej, bo 5,9 miliona pasażerów, odprawiono na gdańskim lotnisku w 2023 roku. Lista takich inwestycji jest bardzo długa, planujemy też kolejne – równie ważne. Natomiast dla mnie powodem do dumy jest coś znacznie ważniejszego: to, że dla naszej pomorskiej społeczności wspólnota europejska i jej wartości – takie jak demokracja, praworządność czy poszanowanie godności i praw człowieka – to coś zupełnie naturalnego. Czujemy się częścią europejskiej rodziny i dziś już nawet nie zastanawiamy się, czy mogłoby być inaczej – Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego.
– Wielu z nas pamięta, gdzie było i co robiło 1 maja 2004 roku, kiedy Polska wraz z dziewięcioma innymi państwami przystępowała do Unii Europejskiej. Ja byłam na biwaku rowerowym, wycinaliśmy unijne gwiazdki z rzodkiewek, żeby udekorować talerze, zanim usiądziemy ze znajomymi do wspólnego śniadania. Dlaczego pamiętamy takie chwile? Bo naszemu wstąpieniu do UE towarzyszyły silne emocje – radość czy wręcz euforia, ale często też lęk i niepewność. Wielu martwiło się o przysłowiową krzywiznę banana, nie brakowało też głosów, że Unia Europejska będzie chciała wymazać czy ograniczyć naszą tożsamość narodową. Dziś już wiemy, że w byciu Pomorzaninem, Polakiem, Europejczykiem nie ma żadnej sprzeczności. Jedną z najważniejszych korzyści dla Polski wynikających z członkostwa w UE jest bez wątpienia dostęp do unijnych funduszy. Nie będzie przesadą, jeżeli powiemy, że UE zmienia naszą rzeczywistość na lepsze. Świętując 20-lecie Polski w UE, pamiętajmy jednak, że nasza obecność w strukturach to coś więcej niż tylko środki unijne, których w miarę rozwoju naszego kraju będzie ubywać. To także dostęp do wspólnego rynku, wspólnota wartości i zaangażowanie na rzecz demokracji, bezpieczeństwa i wolności obywatelskich. Pandemia czy wojna w Ukrainie pokazały, że połączone siły państw członkowskich mają ogromną moc w reagowaniu na wyzwania wewnętrzne i zewnętrzne – Anna Drążek ze Stowarzyszenia „Pomorskie w Unii Europejskiej, dyrektor Biura Regionalnego Województwa Pomorskiego w Brukseli.
PROJEKTY INWESTYCYJNE:
Węzeł integracyjny w Rumi-Janowie został oddany do użytkowania 26 października 2022 roku. Celem inwestycji było połączenie dwóch części miasta, rozładowanie ruchu na ul. Sobieskiego oraz skomunikowanie różnych środków transportu. Kluczowym elementem przedsięwzięcia było zbudowanie tunelu pod torami i stacją kolejową. W ramach projektu powstały również m.in. chodniki, ścieżki rowerowe, ogólnodostępne parkingi, wiaty i zatoki autobusowe, tereny zorganizowanej zieleni oraz udogodnienia dla osób niepełnosprawnych.
Oficjalne otwarcie infrastruktury zlokalizowanej przy dworcu PKP w Rumi odbyło się 6 października 2023 roku. W ramach inwestycji m.in. przebudowane zostało rondo uniemożliwiające zjazd w kierunku Castoramy, usprawniony został układ komunikacyjny, zmodernizowano pętlę autobusową, zbudowano chodniki i drogę rowerową na odcinku od dworca do ul. Abrahama, powstał też parking przy ul. Towarowej, zamontowano wiaty rowerowe po obu stronach dworca i elementy małej architektury, a także urządzono okoliczne tereny zielone.
Wartość projektu: 71 633 978,33 zł
Wartość dofinansowania: 18 132 345,85 zł
Wieża widokowa, ścianka wspinaczkowa, amfiteatr, plenerowe ścieżki – to tylko część infrastruktury, która powstała na Górze Markowca dzięki przeprowadzonej rewitalizacji.
W ramach tego samego projektu metamorfozę przeszło pobliskie osiedle. Wokół odnowionych wcześniej budynków komunalnych zbudowane zostały drogi, ścieżki rowerowe, chodniki, kładka nad rzeką, zatoki i wiaty autobusowe. Pojawiły się również dwa boiska ze sztuczną nawierzchnią, plac zabaw, ławki oraz sporo zorganizowanej zieleni. Rewitalizacja to także nowoczesny budynek – Klub Integracji Społecznej „Zagórze”.
Wartość projektu: 30 591 296,37 zł
Wartość dofinansowania: 10 335 811,76 zł
W 2022 roku zakończony został projekt polegający na stworzeniu efektywnego systemu gospodarowania wodami opadowymi na terenie Rumi. W ramach zadania zbudowana została blisko 5-kilometrowa sieć kanalizacji deszczowej wraz z dodatkową infrastrukturą. Celem projektu była poprawa jakości środowiska miejskiego oraz dostosowanie do obecnych i prognozowanych zmian klimatu.
Wartość projektu: 5 912 926,03 zł
Wartość dofinansowania: 4 785 834,26 zł
PROJEKTY SPOŁECZNE
W ramach realizowanego w latach 2018-2023 projektu kilkuset mieszkańców Zagórza otrzymało kompleksowe wsparcie w zakresie aktywizacji społeczno-zawodowej. Rodziny będące w trudnej sytuacji, na przykład zmagające się z niepełnosprawnościami czy wykluczeniem społecznym, mogły bezpłatnie korzystać z pomocy pracowników socjalnych, doradcy zawodowego, psychologa, pedagoga, asystenta rodziny czy radców prawnych. Projekt realizowany był w siedzibie Klubu – trzypiętrowym, nowoczesnym i dostosowywanym do potrzeb osób niepełnosprawnych budynku zlokalizowanym przy ul. Sabata 3.
Wartość projektu: 2 744 020,68 zł
Wartość dofinansowania: 2 332 417,58 zł
Realizowany w latach 2016-2021 projekt objął około 700 dzieci będących podopiecznymi 7 ośrodków wychowania przedszkolnego. Dzięki temu przedsięwzięciu przy Szkole Podstawowej nr 10 powstał nowy oddział przedszkolny dla 25 dzieci, przebudowano również zaplecze kuchenne i pomieszczenia dydaktyczne na potrzeby nowego oddziału przedszkolnego w Szkole Podstawowej nr 4. Zakupiono też zabawki, artykuły biurowe, meble, gry oraz sprzęt do pomocy dydaktycznych i terapeutycznych, w tym przeznaczony dla osób z niepełnosprawnościami. Projekt umożliwił również zatrudnienie osób prowadzących zajęcia komputerowe, logopedów i psychologów, a także zorganizowanie szkoleń i warsztatów dla pedagogów. Głównym celem przedsięwzięcia było podniesienie jakości edukacji i usług przedszkolnych, a także utworzenie dodatkowych miejsc w placówkach.
Wartość projektu: 2 724 271,80 zł
Wartość dofinansowania: 2 315 631,03 zł
