Wtorek, 16 lipca 2024
04.05.2023 r.
Współcześnie, chcąc obejrzeć konkretny serial czy film, korzystamy z dobrodziejstw technologicznych w postaci platform streamingowych, takich jak Netflix, HBO Max, Disney+ czy Player. W latach dziewięćdziesiątych również można było obejrzeć „wideo na życzenie”, jednak za pośrednictwem… wypożyczalni kaset typu VHS.
Transformacja ustrojowa, do której doszło w 1989 roku, przyniosła wiele nowinek. Jedną z nich były wyrastające jak grzyby po deszczu, szczególnie w drugiej połowie dekady, wypożyczalnie kaset video. Przeciętna kaseta typu VHS (ang. Video Home System) wyglądała jak czarne plastikowe pudełko o wymiarach mniej więcej 20 na 10 centymetrów, wewnątrz którego znajdowały się dwie rolki, a na nie nawinięta była taśma magnetyczna – to na niej zapisany był film. Do jej odtworzenia potrzebny był stosowny sprzęt: magnetowid i telewizor. Ten pierwszy dawał możliwość nie tylko odtwarzania kaset, lecz także nagrywania na nie materiału emitowanego w telewizji. Z tej możliwości korzystano regularnie: nagrywano teledyski, bajki, filmy czy seriale. Materiały te wykorzystywano później do domowego użytku.
Z tym zjawiskiem związana jest też moja osobista anegdota. Będąc dzieckiem, niechcący nagrałem fragment „Panoramy” na kasetę wypożyczoną z wypożyczalni, na której oryginalnie znajdował się „Król Lew”. I tak opowieść o Simbie w pewnym momencie przerywana była kilkuminutową relacją o powodzi tysiąclecia. Zaradni rodzice, aby zapobiec konieczności odkupienia kasety, wdrożyli sprytne rozwiązanie. Wypożyczyli z innej wypożyczalni drugi egzemplarz „Króla Lwa”, pożyczyli drugi magnetowid od sąsiadów i przegrali właściwy materiał na „zanieczyszczoną” kasetę. Ot, zaradność typowa dla lat dziewięćdziesiątych!
W Rumi na przestrzeni lat funkcjonowało wiele wypożyczalni kaset: Video Home, Video Sun czy Tygrys to tylko niektóre z nich. Były to mniejsze lub większe przybytki oferujące setki różnych tytułów. Wypożyczalnie wyróżniały się często własnymi, odpowiednio zaprojektowanymi, opakowaniami. We wnętrzach budynków kasety były stosownie wyeksponowane, a koszty wypożyczenia potrafiły się różnić w zależności od popularności danego filmu. Za stosowną opłatą można było wypożyczyć poszczególny tytuł na ustalony czas – zazwyczaj dobę lub dwie. Przed oddaniem kasetę należało przewinąć do początku. Niektóre wypożyczalnie naliczały dodatkową opłatę, jeśli oddało się kasetę nieprzewiniętą. Niektóre bardzo popularne tytuły wymagały dopisania się do kolejki, ponieważ w wypożyczalniach nie było wystarczającej liczby kopii.
Jakie filmy królowały? Głównie sensacyjne amerykańskie hity: „Szklana pułapka”, „Rambo”, „Karate Kid”, „Pogromcy duchów” czy „Terminator”. Na VHS można było obejrzeć także wiele popularnych do dzisiaj tytułów: „Pulp Fiction”, „Gladiator” czy „Matrix”. Niektóre z nich, jak „Łowca androidów” Ridleya Scotta, nie odniosły dużego sukcesu w kinach, popularne stały się dopiero za sprawą dystrybucji na kasetach video. W latach dziewięćdziesiątych standardem był dubbing – bohaterowie mówili głosem Tomasza Knapika czy Tomasza Beksińskiego, a w tle było słychać oryginalną wersję.
W miarę popularyzowania się formatu cyfrowego do przeszłości odchodziły kasety video, a wraz z nimi także wypożyczalnie. Jeszcze w pierwszych latach XXI wieku część wypożyczalni przerzuciła się z kaset na płyty DVD, ale był to już schyłek ich działalności. Im bardziej popularny robił się internet, tym mniejsza była potrzeba wypożyczania filmów – coraz więcej materiałów można było znaleźć w sieci. Współcześnie na terenie Rumi po dawnych wypożyczalniach nie ma prawie śladu – wyjątkiem są stare szyldy, jak ten na budynku przy ulicy Sopockiej, w którym dawniej mieściła się wypożyczalnia Video Home.
