Poniedziałek, 23 grudnia 2024
18.01.2021 r.
Związek metropolitalny łączy gminy, miasta i powiaty, dając możliwość wspólnego realizowania zadań. Ustawa metropolitalna dla Pomorza to dokument, którego uchwalenie pozwoliłoby sfinansować nowe wyzwania inwestycyjne, komunikacyjne i społeczne. Usankcjonowana metropolia to nie tylko rozbudowany system transportu publicznego, ale i walka o czyste środowisko i powietrze, skoordynowane planowanie przestrzenne, współpraca przy realizacji inwestycji, wspólne planowanie przebiegu dróg oraz rozwój zrównoważonej mobilności.
Dzięki ustawie metropolitalnej każdego roku na Pomorze mogłoby trafiać ponad 200 milionów złotych. Te pieniądze pozwoliłyby dostatecznie zadbać o mieszkańców najmniejszych miejscowości i walczyć z wykluczeniem komunikacyjnym, które jest jednym z największych wyzwań naszego kraju. Dodatkowy budżet przełożyłby się również na wyrównanie standardu usług oświatowych i kulturalnych w małych i dużych gminach, zwiększenie dostępu do specjalistycznej opieki medycznej i rynku pracy oraz wspólną promocję regionu. Jak pokazują wszystkie badania – tam, gdzie została utworzona struktura metropolitalna, pojawiają się konkretne, codzienne korzyści dla mieszkańców.
Projekt ustawy dla Pomorza jest wzorowany na rozwiązaniach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Podobnie jak na Śląsku, określa główne zadania związku metropolitalnego, wśród których są: transport zbiorowy, przebieg dróg, strategia, planowanie przestrzenne i promocja. Pomorski projekt zawiera również szóste, dodatkowe działanie – ochronę środowiska i adaptację do zmian klimatu, na które ze względu na położenie geograficzne jesteśmy jednym z najbardziej narażonych regionów w kraju.
W sierpniu 2017 r. wspólnie mierzyliśmy się ze skutkami nawałnicy, która przeszła przez województwo pomorskie. Nasze gminy coraz częściej doświadczają gwałtownych opadów deszczu, które pociągają za sobą daleko idące skutki – zarówno gospodarcze, jak i środowiskowe. Mamy świadomość, że klimat nie zna granic administracyjnych i tylko wspólne rozwiązania mogą zmniejszyć negatywne następstwa jego zmian. To, co nas łączy ze Śląskiem, to rozłożenie ciężaru rozwojowego na wiele ośrodków – nie tylko Gdańsk, Gdynię i Sopot, ale również na Małe Trójmiasto Kaszubskie (Wejherowo, Redę i Rumię) oraz położone na południu miasta: Pruszcz Gdański i Tczew.
Projekt ustawy dla Pomorza zawiera ponadto dwa zasadnicze zapisy, które odróżniają go od ustawy metropolitalnej dla Śląska i projektu dla metropolii łódzkiej. Pierwszym z nich jest udział powiatów w związku metropolitalnym. Drugi zaś, z uwagi na silne powiązania funkcjonalne z Elblągiem, daje możliwość włączenia do metropolii samorządów, które leżą poza granicami województwa pomorskiego.
W 2011 r. z inicjatywy prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza powstało stowarzyszenie samorządowe Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, w którym współdziała 58 samorządów – zarówno gminy miejskie, jak i wiejskie, a także osiem powiatów. O tym, jak dobrze potrafimy współpracować, świadczy sukces Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, czyli części Regionalnych Programów Operacyjnych. OMGGS zarządza funduszami europejskimi o wartości 1,76 mld zł, co przekłada się na ponad 180 projektów o wartości 3,13 mld zł. Z tych pieniędzy:
Działanie w obecnej formule – stowarzyszenia gmin i powiatów – pozwala nam realizować wspólne interesy. Efekty naszych działań są z roku na rok coraz bardziej widoczne, jednak nie jesteśmy w stanie ani finansowo, ani prawnie działać na taką skalę, jaka byłaby w pełni satysfakcjonująca dla wszystkich mieszkańców metropolii. Potrzebujemy do tego nowej formy współpracy między naszymi samorządami, jaką jest związek metropolitalny. Chcemy, tak jak metropolia śląska, móc sięgać po dodatkowe uprawnienia i środki finansowe. Jesteśmy zatem metropolią de facto, teraz potrzebujemy być metropolią de iure.
Powołanie metropolii to temat obecny w debacie publicznej od kilku lat. Za rządów PO-PSL przyjęto ustawę, która zakładała istnienie kilkunastu związków. Miały one powstać 1 lipca 2016 roku. Choć ustawę przyjęto, to rząd następnej kadencji nie wydał odpowiednich rozporządzeń do niej, a w 2017 roku przyjął nowy, przygotowany przez MSWiA, projekt ustawy o związku metropolitalnym jedynie w województwie śląskim. W czerwcu 2016 roku samorządowcy zrzeszeni w Obszarze Metropolitalnym Gdańsk-Gdynia-Sopot podjęli jednogłośną decyzję o chęci utworzenia związku metropolitalnego w rejonie Trójmiasta. Pomysł poparł również wojewoda pomorski Dariusz Drelich. Inicjatywę wspiera także Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich, a także Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego w Gdańsku. Mimo szerokiego, ponadpartyjnego poparcia ze strony różnych środowisk, rozmowy z rządem poprzedniej kadencji dotyczące ustawy metropolitalnej dla województwa pomorskiego nie przyniosły efektu.
Za sprawą nowo wybranego Senatu, złożonego z doświadczonych samorządowców, projekt ustawy metropolitalnej powrócił do przestrzeni publicznej. Dokładnie 29 stycznia 2020 r. w gdańskim ratuszu samorządowcy OMGGS przekazali przygotowany akt prawny na ręce marszałka Senatu prof. Tomasza Grodzkiego, który zadeklarował prace nad nim w izbie wyższej. W imieniu OMGGS senatorem wnioskodawcą został Ryszard Świlski. Pod koniec lipca połączone senackie komisje – Ustawodawcza oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej – pozytywnie zaopiniowały procedowany projekt.
We wrześniu senatorowie, podczas sesji plenarnej izby wyższej, zdecydowaną większością głosów poparli projekt ustawy metropolitalnej w województwie pomorskim. Za głosowało 86 senatorów, 1 się wstrzymał, a 2 było przeciw. Tym samym projekt ustawy, jako senacka inicjatywa ustawodawcza, został skierowany do Sejmu. O jego dalszych losach zdecydują posłowie.
