11.09.2020 r.
Podczas sesji plenarnej izby wyższej senatorowie większością głosów poparli projekt ustawy metropolitalnej w województwie pomorskim. Drugie czytanie projektu, który decyzją senatorów został skierowany do dalszych prac w Sejmie, odbyło się 10 września. Za głosowało 86 senatorów, 1 się wstrzymał, a 2 głosowało przeciw.
Podczas czwartkowego posiedzenia Senatu Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot (OMGGS) reprezentowali: prezydent Sopotu oraz wiceprezes rady OMGGS Jacek Karnowski, wójt Lini Bogusława Engelbrecht, burmistrz Nowego Dworu Gdańskiego Jacek Michalski, burmistrz Pelplina Mirosław Chyła, prezes zarządu OMGGS Michał Glaser oraz członek zarządu OMGGS Maciej Rusek. Senatorowie większością głosów poparli projekt, a to oznacza, że trafi on do dalszych prac w Sejmie.
– Dzisiaj wiemy doskonale, że proste rozwiązania dotyczące województwa pomorskiego wyczerpały się. Dzisiaj szukamy nowych rozwiązań ustawowych, legislacyjnych, aby Pomorze, aglomeracja, metropolia, wszystkie miejscowości naszego województwa mogły się rozwijać. Ustawa metropolitalna jest takim dokumentem, który pozwala również finansować nowe wyzwania inwestycyjne, ale też komunikacyjne i społeczne. To bardzo ważna ustawa, abyśmy byli nadal ambitnym regionem, rozwiązującym problemy mieszkańców – mówi Ryszard Świlski, senator RP.
– My chcemy konkurować nie na rynku polskim, ale na europejskim. Mamy doświadczenie w zintegrowanych inwestycjach terytorialnych. Jesteśmy zachwyceni doświadczeniami Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, czyli jedynej metropolii. Na całym świecie dla poszczególnych metropolii tworzy się specjalne ustawy, nawet dla metropolii z kilku krajów. Od początku lat 90. dyskutujemy w Polsce o metropoliach, zamiast działać. Nie mamy na co czekać – podkreśla Jacek Karnowski, prezydent Sopotu i wiceprezes Rady OMGGS.
Pod koniec lipca projekt ustawy przyjęły połączone komisje senackie – ustawodawcza oraz samorządu terytorialnego i administracji. Wcześniej projekt pozytywnie zaopiniowało Ministerstwo Rozwoju. Przyjęcie ustawy metropolitalnej dla Pomorza przez izbę wyższą to urzeczywistnienie deklaracji marszałka senatu Tomasza Grodzkiego, którą złożył na spotkaniu z samorządowcami OMGGS 28 stycznia w Ratuszu Głównego Miasta w Gdańsku.
Metropolia to przede wszystkim korzyści dla małych miejscowości. Dodatkowe fundusze dla Pomorza pozwolą na koordynację działań dot. zarządzania transportem, na zakup dodatkowych autobusów, tramwajów, trolejbusów i pociągów, a także na stworzenie nowych połączeń i koordynację budowy priorytetowych dla metropolii dróg. Jest to szczególnie ważne dla małych samorządów. Bez ustawy metropolitalnej nie będzie można dostatecznie zadbać o mieszkańców najmniejszych miejscowości i walczyć z wykluczeniem komunikacyjnym, które jest jednym z największych wyzwań naszego kraju. Dodatkowy budżet przełoży się na wyrównanie standardu usług oświatowych i kulturalnych w małych i dużych gminach, skoordynowane planowanie przebiegu dróg, terenów inwestycyjnych i mieszkaniowych czy wspólną promocję zagraniczną atutów gospodarczych i turystycznych naszych miast i gmin.
– Jeśli będziemy mogli usprawnić komunikację i transport zbiorowy, to wszyscy mieszkańcy i Nowego Dworu i gminy bardzo na tym skorzystają. Druga kwestia to oświata. Od lat mamy niesatysfakcjonujące wyniki egzaminów zewnętrznych. Liczymy na wspólne standardy edukacyjne, bo jest to szansa dla dzieciaków z gminy, że w przyszłości sobie poradzą. Od 9 lat jesteśmy w OMGGS. Od tego czasu mamy dostęp do know-how, do różnych dobrych praktyk. Myślę, że ustawa metropolitalna dając nam więcej możliwości i pieniędzy, sprawi, że będziemy mogli czuć się pełnoprawnymi mieszkańcami Pomorza i metropolii – przyznaje Jacek Michalski, burmistrz Nowego Dworu Gdańskiego.
– Dla gminy Linia ustawa o związku metropolitalnym jest bardzo ważna. Chcemy zyskać samorządowo, mamy konkretne cele: transport, komunikacja. Sami nie damy rady. W takim gronie, mając ochronę w ustawie, uważamy, że jest to pełen sukces, że Linia ma szansę na rozwój – dodaje wójt gminy Linia Bogusława Engelbrecht.
– Gmina Pelplin jest już od wielu lat członkiem Metropolii. Dziś stoimy przed szansą, aby nasze członkostwo usankcjonować prawnie w postaci ustawy metropolitalnej. Przynosi ona wymierne korzyści do budżetu, usprawni nasze działanie i da nowe możliwości. My mechanizmy współpracy już dawno wypracowaliśmy, teraz oczekujemy na to, że dostaniemy narzędzia legislacyjne, które pozwolą lepiej funkcjonować, będą dodatkowe środki, dodatkowe możliwości również dla gmin, które nie są w centrum metropolii, ale dla tych ościennych. Metropolia będzie rozwijać się nie tylko do środka, ale od środka. Te środki, które dzięki ustawie można uzyskać w tym pomogą – przekonuje Mirosław Chyła, burmistrz Pelplina.
Powołanie metropolii to temat obecny w debacie publicznej od kilku lat. W 2011 r. z inicjatywy prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza powstało stowarzyszenie samorządowe Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, w którym współdziała 57 samorządów – zarówno gminy miejskie, jak i wiejskie, a także osiem powiatów, z łączna liczbą mieszkańców sięgającą blisko 1,6 mln. Pomorska metropolia istnieje więc faktycznie, ale do jej dalszego rozwoju niezbędna jest ustawa uchwalona przez obie izby parlamentu i podpisana przez prezydenta RP.
– Wszystkie analizy w XXI wieku pokazują, że najszybciej rozwijającymi się miejscami na świecie będą obszary metropolitalne. Bardzo złą jest sytuacją, że w Polsce mamy tylko jeden taki obszar – śląsko-zagłębiowski, czyli nie korzystamy z szans rozwojowych. Dodatkowo, w budżecie unijnym są specjalne pieniądze dedykowane tylko dla metropolii. Dlaczego nie ma z nich korzystać Gdańsk, Gdynia, Sopot, Łódź, Poznań, Wrocław i Kraków? Te miasta, bez żadnych wątpliwości, również spełniają wszystkie wymogi formalne, co do możliwości utworzenia metropolii – mówi Krzysztof Kwiatkowski, senator RP.
Za rządów PO-PSL przyjęto ustawę, która zakładała istnienie kilkunastu związków. Miały one powstać 1 lipca 2016 roku. Choć ustawę przyjęto, to rząd następnej kadencji nie wydał odpowiednich rozporządzeń, a w 2017 roku przyjął nowy, przygotowany przez MSWiA, projekt ustawy o związku metropolitalnym jedynie w województwie śląskim. W czerwcu 2016 roku samorządowcy zrzeszeni w Obszarze Metropolitalnym Gdańsk-Gdynia-Sopot podjęli jednogłośną decyzję o chęci utworzenia związku metropolitalnego w rejonie Trójmiasta. Pomysł poparł również wojewoda pomorski Dariusz Drelich. Inicjatywę wspiera także Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich, a także Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego w Gdańsku.
Związek metropolitalny jest kolejną formą współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, przynoszącą konkretne, codzienne korzyści dla mieszkańców obszaru metropolitalnego. Uchwalenie ustawy przez parlament dałoby prawo dysponowania dodatkowymi środkami na realizację wspólnych zadań. M.in. 5% z podatku PIT, zasilające dotąd budżet państwa, przeznaczonych zostałoby na poprawę jakości życia mieszkańców metropolii.
Związek metropolitalny łączy gminy, miasta i powiaty, dając możliwość wspólnego realizowania zadań, takich jak planowanie inwestycji, np. lokalizacji większych osiedli, fabryk, dróg i tras rowerowych czy sieci ciepłowniczych, zapewnienie połączeń autobusowych czy kolejowych oraz promocja zespołu miast i gmin jako jednego organizmu. Wzmacnianie obszarów metropolitalnych nie jest dzieleniem Polski na silniejszych i słabszych. Współpraca dużych i małych samorządów wokół największych miast jest esencją zrównoważonego rozwoju kraju. Związek metropolitalny to większy dostęp dla mieszkańców wsi i małych miasteczek do specjalistycznej opieki medycznej, edukacji i rynku pracy. Jak pokazują wszystkie badania – tam, gdzie została utworzona struktura metropolitalna, lepiej zorganizowany jest transport publiczny oraz bardziej skoordynowana jest przestrzeń publiczna.
Usankcjonowana metropolia to rozbudowany system transportu publicznego, sprawniejsze i szybsze połączenia na podstawie jednego biletu, walka o czyste środowisko i powietrze, skoordynowane planowanie przestrzenne, współpraca przy realizacji inwestycji, wspólne planowanie przebiegu dróg oraz rozwój zrównoważonej mobilności.
