Czytanie się opłaca! Dlaczego warto czytać książki (najlepiej z biblioteki)?

„Kto czyta książki, ten żyje podwójnie” – głosi mądra maksyma przypisywana Umbertowi Eco. Trudno się z nią nie zgodzić, ponieważ otwarcie książki często bywa początkiem niezapomnianej przygody. Możliwość jej przeżycia to tylko jedna z kilku zalet czytania. W tym artykule zespół Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rumi zebrał cztery powody, dla których warto oddawać się regularnej lekturze książek – najlepiej wypożyczonych.

Nauka koncentracji

Rozwój technologii cyfrowych, które w wielu przypadkach ułatwiają nam życie, niesie za sobą wiele niebezpieczeństw, a jako społeczeństwo dopiero uczymy się je rozpoznawać. Przykładowo Norweska Dyrekcja ds. Edukacji w lutym 2024 roku zabroniła używania w szkołach smartfonów i tzw. inteligentnych zegarków, powołując się na badania naukowe dowodzące, że długofalowo powodują one problemy z koncentracją i motywacją. Odtrutką na nadmiar bodźców jest książka.

Wbrew tym, którzy jeszcze niedawno wieszczyli ostateczny upadek książek jako nośnika przestarzałego i nieatrakcyjnego, okazuje się, że wciąż są one najlepszą metodą na naukę skupienia uwagi – umiejętności niezbędnej do prawidłowego rozwoju intelektualnego, szczególnie wśród dzieci i młodzieży.

Urządzenia elektroniczne to nic złego, sami chętnie z nich korzystamy, ale warto bilansować ich wykorzystywanie regularną lekturą dobrej książki.

Ćwiczenie emocji

Gdy patrzymy na osobę, która się porusza, w naszym mózgu automatycznie uaktywniają się rejony odpowiedzialne za ruch – nawet gdy siedzimy czy stoimy. Nasz mózg jest w tym sensie naturalnie empatyczny i działa trochę jak lustro. Ten mechanizm jest niezwykle ważny w procesie czytania. Bojąc się, smucąc, ciesząc czy gniewając w toku poznawania książkowej opowieści, w naszej głowie pojawiają się takie same emocje, jakby dotyczyły nas samych i realnego świata.

Dzięki takiej „symulacji” przystosowujemy się do nich, uczymy się na nie prawidłowo reagować i zwyczajnie sobie z nimi radzić.

Człowiek, który doświadczył na przykład uczucia zdrady czy utraty na kartach powieści, łatwiej poradzi sobie z reakcjami na podobne sytuacje w prawdziwym życiu. To zaś może się okazać kluczowe w procesie budowania dobrostanu psychicznego – czegoś, co tak trudno osiągnąć w nowoczesnym świecie.

Dobra książka – zdrowy sen

Mało osób zdaje sobie sprawę, że regularne czytanie przed snem może znacząco poprawić jego jakość. Wprowadza umysł w stan relaksu i przygotowuje do przejścia w stan nocnego spoczynku. Zdrowy sen to zaś podstawa dobrego samopoczucia w ciągu dnia, a długofalowo – także zdrowia fizycznego.

Warto jednak pamiętać, by „wieczorna książka” była raczej lekka i nie wywoływała nadmiernych emocji. Z horrorami czy brutalnymi kryminałami warto zapoznawać się o innej porze, za to powieść obyczajowa czy literatura popularnonaukowa nada się do poduszki idealnie.

Głód wiedzy

Równie ważna jest klasyczna i nieco stereotypowa korzyść z czytania: zdobywanie wiedzy. Zazwyczaj nie zapamiętujemy większości książkowych treści, z głowy dość szybko wylatują imiona bohaterów czy szczegóły akcji. Nie ma w tym jednak nic złego. Pamięć funkcjonuje na wielu poziomach, a każda książka zostawia w nas ślady, o których przez długi czas możemy nie mieć pojęcia, a które ujawnią się – zazwyczaj nieświadomie – w najmniej oczekiwanym momencie.

Można też przyjąć punkt widzenia Jerzego Pilcha i stwierdzić beztrosko, że „Książek nie czyta się po to, aby je pamiętać. Książki czyta się po to, aby je zapominać, zapomina się je zaś po to, by móc znów je czytać”.